Một nghiên cứu mới từ Trường Y Keck, Đại học Nam California (USC) đã hé lộ cách mà các chất chống dính PFAS, thường được gọi là “hóa chất vĩnh cửu”, có thể phá vỡ chức năng bình thường của tế bào gan người, gây tích tụ mỡ, rối loạn miễn dịch và tổn thương gen liên quan đến ung thư.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ
Gan là cơ quan chính có nhiệm vụ lọc và loại bỏ độc tố khỏi máu, vì vậy nó trở thành đích tấn công trực tiếp của PFAS. Theo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Environment International, nhóm khoa học của USC đã sử dụng mô hình gan 3D (liver spheroids) được tái tạo từ tế bào người nhằm mô phỏng chính xác hoạt động của gan thật.
Bằng cách tiếp xúc các mô gan này với bốn loại PFAS phổ biến – gồm PFOA, PFHxS, PFOS và PFNA, trong 7 ngày, nhóm nghiên cứu phát hiện ra sự thay đổi rõ rệt trong biểu hiện gen, khả năng trao đổi chất và phản ứng miễn dịch của tế bào gan.
“Chúng tôi đã phát triển một khung phân tích hoàn toàn mới để hiểu PFAS ảnh hưởng thế nào đến gan ở cấp độ phân tử,”, Tiến sĩ Ana Maretti-Mira, tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ. “Mỗi loại PFAS gây tổn thương khác nhau, nhưng tất cả đều làm gián đoạn hệ thống giao tiếp giữa các tế bào và hệ miễn dịch của gan.”
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ
PFOA và PFHxS – Kẻ thúc đẩy tích tụ mỡ
Hai hợp chất PFOA (Perfluorooctanoic acid) và PFHxS (Perfluorohexanesulfonic acid) được phát hiện gây tích tụ mỡ nội bào – dấu hiệu đặc trưng của bệnh gan nhiễm mỡ.
PFOA khiến tế bào tăng sản xuất lipid,
PFHxS lại khiến tế bào giữ lại mỡ thay vì phân giải.
Kết quả cuối cùng đều là sự tích mỡ bất thường, gây tổn thương tế bào gan và làm giảm khả năng giải độc.
PFOS và PFNA – Kích hoạt các tín hiệu liên quan ung thư
Hai chất còn lại, PFOS và PFNA, lại gây biến đổi gen ở mức độ sâu hơn, đặc biệt là PFNA – vốn làm gia tăng các hoạt động trong con đường viêm, stress oxy hóa và sửa chữa DNA. Đáng chú ý, hơn 61% tế bào tiếp xúc với PFNA có biến đổi gen liên quan đến ung thư.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ
Nghiên cứu cũng hé lộ một chi tiết đáng kinh ngạc: tế bào gan nam giới và nữ giới phản ứng khác nhau khi tiếp xúc PFAS.
PFOA gây ảnh hưởng mạnh hơn đến tế bào gan nữ giới.
Trong khi PFOS lại tác động nặng nề hơn lên tế bào gan nam giới.
Điều này cho thấy cơ chế sinh học của tổn thương gan có thể phụ thuộc vào giới tính, và việc điều trị trong tương lai cần tính đến yếu tố này.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ
Nghiên cứu này mở ra hy vọng mới cho việc phát triển thuốc điều trị tổn thương gan do PFAS. Một số loại thuốc hiện đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt, đặc biệt là thuốc điều chỉnh quá trình trao đổi chất của gan, có thể sớm được thử nghiệm lâm sàng để giảm thiểu tác động của PFAS.
Tiến sĩ Maretti-Mira nhấn mạnh rằng:
“Chúng ta không thể chờ đợi quy định của chính phủ. Cần chủ động giảm thiểu phơi nhiễm PFAS ngay từ bây giờ, bắt đầu bằng việc sử dụng nước lọc, tránh đồ chống dính, và hạn chế tiếp xúc với bao bì thực phẩm chứa fluor.”
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ
Giữa những lo ngại về hóa chất độc hại trong đồ dùng bếp, một số thương hiệu tiên phong đã mang đến giải pháp an toàn tuyệt đối cho sức khỏe. Blue Diamond, thương hiệu nổi tiếng có xuất xứ từ Mỹ, là một trong những lựa chọn hàng đầu hiện nay với lớp phủ chống dính tinh thể kim cương cao cấp, không chứa PFAS, PFOA, PTFE hay bất kỳ chất phủ độc hại nào.
Nhờ công nghệ phủ tinh thể kim cương siêu bền, bề mặt chảo Blue Diamond không chỉ chống dính hiệu quả mà còn chịu nhiệt cao hơn gấp 5 lần so với chảo chống dính thông thường, giúp bạn nấu ăn an toàn, lành mạnh mà vẫn giữ trọn hương vị tự nhiên.
Chọn đúng sản phẩm an toàn, cũng chính là chọn một lối sống bảo vệ sức khỏe lâu dài. Blue Diamond chính là minh chứng cho sự giao thoa giữa khoa học hiện đại và an toàn sức khỏe con người.
PFAS không chỉ là vấn đề của môi trường mà còn là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe con người. Với bằng chứng rõ ràng về tổn thương gan, nguy cơ ung thư và ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, việc siết chặt quy định sản xuất, xử lý và sử dụng PFAS đang trở thành ưu tiên hàng đầu trên toàn cầu.
Nghiên cứu của Đại học Nam California là một bước tiến lớn trong việc hiểu rõ cơ chế tác động của PFAS, mở đường cho những chiến lược can thiệp y học và phòng ngừa hiệu quả hơn trong tương lai.
Nguồn: keck.usc.edu
