Cách nhận biết chảo chống dính bị hư để tránh ảnh hưởng sức khỏe

Bong tróc lớp phủ

Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất là lớp phủ chống dính bên trong chảo bắt đầu bong, rạn hoặc lột theo từng mảng nhỏ. Khi bạn lau chùi, có thể thấy các mảnh vụn nhỏ (hạt đen, mảnh sơn) bám vào miếng bọt biển hoặc khăn lau.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Trầy xước sâu

Theo thời gian sử dụng, nếu bạn thường dùng các dụng cụ kim loại (muỗng, nĩa sắt) vào chảo, có thể tạo ra vết xước sâu. Nếu lớp chống dính bị xước lõm, khi quan sát dưới ánh sáng sẽ thấy đường rãnh, sần sùi, không còn mịn màng.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Lớp phủ mờ, biến màu hoặc mất độ bóng

Một lớp chống dính mới thường có vẻ đen mịn, bóng nhẹ. Khi lớp chống dính mòn, nó có thể trở nên mờ, xỉn màu, không đều sắc. Bạn cũng có thể cảm giác mặt chảo “không trơn” như trước nữa, thức ăn dễ bám, khó trượt.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Thức ăn dễ bám dính

Khi lớp chống dính hư, đặc tính “chống dính” sẽ mất đi hoặc suy giảm đáng kể. Bạn sẽ thấy trứng, cá, bánh… rất dễ dính vào đáy chảo, thậm chí khi đã thoa dầu hoặc bôi lớp chống dính bổ sung mà vẫn không hiệu quả.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Nhiệt phân bố không đều

Chảo bị hư có thể không dẫn nhiệt đồng đều hoặc lớp phủ cũ làm cản trở truyền nhiệt tốt. Khi đó, bạn có thể thấy thức ăn bên này chảo chín nhanh hơn bên kia, hoặc khu vực ngoài mép chảo nóng nhanh hơn vùng trung tâm.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Có mùi lạ hoặc khói khi đun nóng

Một lớp chống dính hư có thể bắt đầu phân hóa khi gặp nhiệt cao, giải phóng hơi mùi khét nhẹ hoặc khói mỏng khi làm nóng chảo, đặc biệt khi bạn bỏ dầu hoặc dùng nhiệt cao. Nếu bạn dùng chảo trên bếp và ngửi thấy mùi lạ hoặc thấy khói bất thường khi chưa cho thực phẩm, đó là dấu hiệu cảnh báo lớp phủ đã bắt đầu hỏng.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh hoạ

Giải phóng hợp chất hoá học

Khi lớp chống dính bị bong tróc hoặc hư hại, các thành phần hóa học trong lớp phủ (như PTFE, PFOA nếu có) có thể bị phân giải và ngấm vào thực phẩm. Việc tiếp xúc lâu dài với những chất này có thể gây ra các vấn đề về đường hô hấp, tiêu hóa hoặc ảnh hưởng đến gan, thận.

Hạt nhỏ li ti trong thức ăn

Khi chảo bị tróc, các mảnh lớp phủ nhỏ có thể rơi vào thức ăn mà bạn không để ý. Những hạt này nếu tiêu thụ lâu dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa hoặc tích tụ không tốt trong cơ thể.

Tác động nhiệt độ cao

Chảo chống dính khi hư có thể không kiểm soát tốt nhiệt độ, dẫn đến quá nóng, cháy lớp phủ hoặc thực phẩm cháy. Các gốc tự do, carbon hóa có thể sinh ra chất độc như acrylamide, các gốc gây ung thư trong quá trình cháy đen thức ăn.

Kiểm tra bằng nước và trứng

Đổ một lượng nhỏ nước vào lòng chảo (làm mát). Quan sát xem nước trải đều hay tụ lại thành giọt/gợn, nếu nước không lan đều, lớp phủ đã không còn liền mạch.

Đập một quả trứng vào chảo (khô hoặc thoa chút dầu), quan sát xem lòng trắng bị dính hay lăn trượt mượt trên bề mặt.

Kiểm tra bằng giấy thấm dầu

Đặt một tờ giấy thấm dầu sạch lên mặt chảo, nung nhẹ cho giấy chuyển màu hoặc bị dính, nếu giấy bị loang dầu không đều hoặc bị kẹt vào chảo, lớp phủ không ổn định.

Kiểm tra cảm giác bề mặt

Dùng móng tay (nhẹ nhàng) gõ hoặc kéo nhẹ lên bề mặt chảo (khi chảo nguội). Cảm giác sần, rít hoặc có lõm nhẹ là dấu hiệu lớp phủ đã suy yếu.

Quan sát dưới ánh sáng mạnh

Đặt chảo nghiêng dưới ánh sáng mạnh, nhìn từ nhiều góc: nếu bạn thấy ánh kim, tia sáng bị loang hoặc thấy các đường rãnh, lớp phủ mòn, đó là biểu hiện hư hỏng.

Khi lớp phủ bị bong tróc / trầy xước sâu không thể phục hồi

Khi tính “chống dính” mất đi nhiều lần, thức ăn dính khá nặng dù đã bôi dầu

Khi xuất hiện mùi lạ, khói khi làm nóng chảo

Khi chảo bị biến dạng, vênh, méo, nhiệt truyền không đều

Nếu bạn phát hiện chảo đã qua một giai đoạn hư hại nặng, tốt nhất nên thay ngay để đảm bảo an toàn và hiệu quả nấu nướng.

Sử dụng đúng loại dụng cụ

Luôn dùng dụng cụ gỗ, silicone, nhựa chịu nhiệt mềm để đảo thức ăn, tránh dao/đũa kim loại cào vào lớp phủ.

Ưu tiên nhiệt độ vừa phải

Không nên đun chảo ở lửa lớn tối đa trong thời gian dài, chỉ dùng lửa trung bình, tránh nóng quá nhanh làm hỏng lớp phủ.

Làm nóng và nguội từ từ

Khi nấu, hãy làm nóng chảo trước, sau đó mới cho dầu và thực phẩm vào. Khi nấu xong, để chảo nguội trước khi rửa (không dùng nước lạnh tráng ngay khi chảo đang nóng).

Rửa bằng tay nhẹ nhàng

Dùng bọt biển mềm, dung dịch rửa trung tính, tránh miếng cứng, cọ thép. Không nên cho chảo chống dính vào máy rửa bát nếu nhà sản xuất khuyến cáo không nên.

Bảo quản đúng cách

Treo chảo, không xếp chồng chảo lên nhau mà không có lớp lót. Nếu phải xếp, nên đặt khăn mềm hoặc giấy giữa các chảo để tránh trầy xước lớp phủ.

Khi mua chảo mới, bạn nên chọn:

Chảo từ thương hiệu uy tín, có nguồn gốc rõ ràng

Lớp chống dính không chứa PFOA / PFOS xấu (nhiều hãng hiện nay quảng cáo “free PFOA”)

Có lớp phủ nhiều lớp (multi-layer), lớp đế dẫn nhiệt tốt

Khả năng chịu nhiệt cao

Bảo hành – đổi trả nếu lớp phủ hỏng sớm

Việc chọn chảo chất lượng ngay từ đầu sẽ giảm nguy cơ hư hỏng nhanh và đảm bảo an toàn sức khỏe lâu dài.

Việc nhận biết sớm chảo chống dính bị hư không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí, mà quan trọng hơn là bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người thân. Khi thấy dấu hiệu bong tróc, trầy xước, thức ăn bám dính bất thường hay mùi khác lạ khi đun nóng — đó là lúc cần xem xét thay chảo mới. Đồng thời, việc sử dụng và bảo quản đúng cách sẽ kéo dài tuổi thọ chảo, giữ cho lớp phủ luôn ổn định và an toàn.